Jurij Ustinow: piosenka autorska

32 komentarze

1. Wydaje mi się, że zbliżacie się do końca pracy nad piosenkami Jury, a być może także do końca dostępnych plików audio.
   Historia syna Jury jest rzeczywiście wielką tajemnicą jego życia i prawdopodobnie jedną z jego największych cierpień.

   Znalazłem tę pocztówkę z adresem Jury w Tuapse – pochodzi z 1976 roku. Jura był wtedy jeszcze w Moskwie. Rue Galina Petrova – Touapsé – 1976 – Russie URSS – inutilisé – JH Postcards
   Do Tuapse przeprowadził się w 1983 roku. Jest też pocztówka z dworcem kolejowym, który był ważnym etapem Cheminu.

   Odpowiedz

   1. >> Wydaje mi się, że zbliżacie się do końca pracy nad piosenkami Jury, a być może także do końca dostępnych plików audio.
      Tak, pliki audio powoli się kończą, … ale pozostają do analizy i przetłumaczenia wiersze Jury 😉 Poza tym, można wyraźnie poprawić jakość dużej części filmów z archiwum Tropy. No i ciągle jest duża ilość zdjęć, których restauracja wymaga czasu i dużego nakładu pracy – głównie dlatego, ze sam Jura (lub ktoś z jego pomocników) mocno uszkodził strukturę tych zdjęć. Stare zdjęcia mają dużą ziarnistość, dlatego użyto narzędzi, które miały „wygładzić” twarze. Ponieważ użyte zostały niewłaściwe narzędzia do obróbki grafiki i było to robione na monitorze o małej rozdzielczości efekt był taki, że szczegóły – rysy twarzy – zostały zupełnie zatarte lub zniekształcone. Z tego powodu dokładne odtworzenie oryginału jest często niemożliwe.
      No i można by zrobić indeks nazwisk i nazw – wraz z odnośnikami do źródła, które wystąpiły w mniej lub bardziej oficjalnych materiałach o Tropie. Na przykład obok nazwiska Прусаков Алексей Иванович podać wszystkie odnośniki do źródeł, gdzie jest mowa o Lotnym, a nawet przytoczyć fragmenty tekstu, do którego prowadzi odnośnik. Ciekawym dodatkiem byłby zapis nutowy piosenek Jury – nie chodzi mi tu o akompaniament na gitarę (Bm C A7 etc) tylko o zapis linii melodycznej (melodii). Ale czy coś z tego będę robił – na razie nie wiem. To praca na cały etat, a ja mam też wiele innych zainteresowań 🙂

      >> Historia syna Jury jest rzeczywiście wielką tajemnicą jego życia i prawdopodobnie jedną z jego największych cierpień.
      Jest takie przekonanie, że osoby pesymistycznie nastawione do życia, depresyjne, w jakiś sposób swoim negatywnym myśleniem przyciągają do siebie nieszczęścia. I chyba jest w tym odrobina prawdy. W życiu Jury wyjątkowo często pojawia się tragiczna śmierć bliskich mu osób. U przeciętnego człowieka tylko w warunkach wojny może tragicznie zginąć aż tyle bliskich osób. Nawet jak Jura pisał coś na pozór optymistycznego – jak piosenka „Ты куда бежишь, кораблик” – to ten optymizm jest przez łzy. Jura Ustinow to wyjątkowo tragiczna postać. Z jednej strony to człowiek z całą masą nieznośnych wad, często działający irracjonalnie, w sposób nieprzemyślany i lekkomyślny (zwłaszcza jeśli chodzi o relacje z ludźmi). Z drugiej, to człowiek o wyjątkowej wrażliwości, zupełnie zagubiony w otaczającej go, brutalnej rzeczywistości. Dość wybuchowa mieszanka cech.

      Odpowiedz

      1. Zrobiliście sobie program na kilka lat. 🙂

         Czy wiadomo coś o rozmiarze archiwów Ustinowa? Jeśli chodzi o wideo, bardzo mało niepublikowanych materiałów pojawiło się od czasu zamknięcia LiveJournal. Jeśli chodzi o pliki audio i zdjęcia, jeden z użytkowników Telegrama napisał (tekst w języku rosyjskim):
         Это смотря какие, У Шлеймовича много фотографий, В архиве покойного Курчева, да и у Левитан аудио материалов хватает. И потом только на канале тропы больше трех тысяч сообщений. И чтобы сделать как минимум из этого сайт – нужно все как-то систематизировать, Многие фото, нужно обработать в целях улучшения качества.

         Jeśli chodzi o teksty (z wyjątkiem “Notes”), są one wciąż dość rozproszone w różnych rękach, z tego, co udało mi się zrozumieć.

         Im więcej czytam „Notes” Jury, tym bardziej zdaję sobie sprawę z wagi metafor muzycznych, gdy mówi o Ścieżce. „Tropa” ma rytm, akordy, harmonię, współbrzmienia, akcenty. Początkujący na Ścieżce są dysonansowi, ale z czasem odnajdują rytm, stroją się i pojawia się melodia. Jura czasami odnosił się do jazzu, aby opisać to, co dzieje się na Ścieżce. Михаил Кордонский mówił o symfonii pedagogicznej. Ale Jura prowokował dysonans, jeśli utwór stawał się zbyt perfekcyjny. Ольга Мариничева opowiadała, że była na jednym z obozów na Ścieżce z Jurą. Grupa była bardzo dobrze zorganizowana, wszystko było harmonijne. Jura spakował swoje rzeczy do plecaka, złożył namiot i odszedł bez słowa.

         Odpowiedz

         1. Ja tylko napisałem, co można by zrobić. Nie napisałem, że będę to robił 🙂 Obcowanie ze sztuką, w tym wypadku muzyką Jury sprawia mi przyjemność – w jakiś sposób pasuje ona do mojej wrażliwości estetycznej na sztukę. Kontemplacja tej muzyki jest pełniejsza, kiedy obcuje się z nią na różnych płaszczyznach, przyglądając się jej pod różnymi kątami. I to właśnie tutaj robię. Tropa i działalność pedagogiczna Jury jest nierozerwalnie związana z jego muzyką i osobowością, można powiedzieć, że jest częścią tej muzyki (i na odwrót).

            Internetowe archiwum Tropy powinni zrobić Rosjanie (już o tym kiedyś pisałem), bo tylko w Rosji są ludzie, którzy byli na Tropie i mogą coś o niej powiedzieć z własnego doświadczenia. Przez Tropę przetoczyło się kilkanaście tysięcy osób. Wiele z tych osób robiło zdjęcia, nagrywało piosenki śpiewane przy wieczornym ognisku etc. Materiałów o Tropie ciągle jest dużo, ale głównie są w rękach pokolenia, które powoli wymiera – mam tu na myśli osoby związane z piosenką autorską z pokolenia Jury i trochę młodsze. Ci, którzy jako dzieci byli na Tropie, raczej w tym czasie nie przykładali wagi do gromadzenia pamiątek, i przeważnie nie mieli możliwości technicznych, by to robić. Z drugiej strony nie wierzę w to, że takie archiwum kiedykolwiek powstanie. Jest to bardzo mało prawdopodobne. Powodów jest wiele: próba stworzenia takiego archiwum skończyłaby się natychmiast olbrzymią awanturą w internecie – nie mniejszą od tej, która się zogniskowała wokół konta za_togo_parnya. Także obecna sytuacja polityczna w Rosji zdecydowanie nie sprzyja takiemu projektowi. Osoby zaangażowane w tworzenie takiego archiwum bardzo szybko trafiłyby do łagru, co najmniej na kilka lat, za naruszenie tuzina paragrafów kodeksu karnego RF, w tym za „szerzenie ekstremizmu” (oskarżenie ostatnio bardzo popularne w Rosji). W internecie znajdującym się poza jurysdykcją Rosji takie archiwum (prowadzone przez Rosjan) też nie powstanie, ponieważ jest bardzo prawdopodobne (a nawet pewne), że w najbliższym czasie Rosja na długie dekady odetnie całkowicie swoim obywatelom dostęp do internetu zewnętrznego – tak jak to jest zrobione w Chinach czy Korei Północnej. Szach i mat.

            Nawiasem mówiąc, zainteresowałem się niedawno stosunkowo nową teorią psychologiczną „mass formation psychosis” rozwijaną przez belgijskiego profesora psychologii Mattias’a Desmet’a. Teoria ta próbuje tłumaczyć skąd się biorą psychozy społeczne we współczesnym, technokratycznym świecie i jak są wykorzystywane przez rządzące elity do manipulowania ludzką masą. Według tej teorii ich bezpośrednią przyczyną jest coraz większa izolacja i samotność człowieka w społeczeństwie, co jest wykorzystywane przez coraz bardziej totalitarny system do manipulacji społeczeństwem. Przez system należy tu rozumieć struktury oligarchiczne ukryte za plecami „demokracji”. Dlaczego o tym piszę: poziom nienawiści, która wybuchła w 2004 roku w internecie przeciwko Tropie i Jurze, i utrzymywała się przez kilkanaście kolejnych lat, wyszedł bardzo daleko poza wszelką racjonalną skalę. To był typowy przykład społecznej psychozy – fala niepojętej nienawiści, która się rozlała nie po to, by kogokolwiek bronić i ratować (bo nie było kogo) tylko po to, by jej uczestnicy mogli poczuć grupową jedność w pełnieniu „ważnej społecznej misji”. Od strony naukowej to był bardzo ciekawy przypadek. Początkowo próbowałem tłumaczyć sobie tę psychozę teorią „kozła ofiarnego” René Girard’a, ale psychologia totalitaryzmu rozwijana przez Desmet’a jest bardziej współczesna – odnosi się do dzisiejszego, zatomizowanego i depresyjnego społeczeństwa – także rosyjskiego. Wybuch psychozy nienawiści w stosunku do Jury i Tropy doskonale wpisuje się w tę teorię jako praktyczny przykład. Jestem pod jej wrażeniem i na razie zgłębiam szczegóły 🙂

            Też lubię jazz.

            Odpowiedz

            1. Podzielam tę wizję jedności dzieł Jury. Podobnie jak jego piosenki i wiersze, „Chemin” jest również (a może przede wszystkim) dziełem artystycznym.

               W swojej 47. Notatce Jura napisał: Chemin jest dla mnie organiczny. Kiedy piszę o sobie, piszę także o Chemin. Jesteśmy do siebie podobni, to naturalne.

               Bariera językowa i brak źródeł nie pozwoliły mi w pełni zrozumieć rozmiaru cyfrowej nienawiści wobec Jury. Na LiveJournal widziałem niektóre komentarze, których nie rozumiałem ze względu na ich absurdalny charakter, co zapewne jeszcze bardziej uwypuklały złe tłumaczenia. Przypuszczam, że Kasztanka musiała wiele z nich odfiltrować.

               Zbliża się Boże Narodzenie. Dla mnie to już tylko wspomnienia z dzieciństwa.
               Ale może zapalę świecę, słuchając jednej z piosenek Jury 🙂

               Wesołych Świąt!

            2. Wesołych Świąt! 🙂

2. Widzę, że Wasza lista stale rośnie. Dziękuję za tę ważną pracę i zaczynam interesować się znaczeniem piosenek oraz powiązaniem niektórych z życiem Jury. Mam od razu dwa pytania:
   Czy uważacie, że piosenka Złoty motyl jest ostatnią, którą Jura napisał? Na „LiveJournal” panowało powszechne przekonanie, że po 1992 roku Jura przestał komponować.
   Czy wybieracie zdjęcia na podstawie znaczenia piosenek?

   Odpowiedz

   1. >> „Czy uważacie, że piosenka Złoty motyl jest ostatnią, którą Jura napisał?”
      Nie wiem, nie mam wiedzy na ten temat

      >> „Czy wybieracie zdjęcia na podstawie znaczenia piosenek?”
      Na ogół nie (czasem tak). W zasadzie głównym kryterium wyboru zdjęć jest ich stan techniczny. Prawie wszystkie zamieszczone tu zdjęcia są w jakiś sposób odrestaurowane – usuwane są różne uszkodzenia, rysy, plamy. Część zdjęć ma uszkodzenia stosunkowo proste do naprawy i zazwyczaj te są brane do obróbki i trafiają na stronę. Do naprawy zdjęć można by wykorzystać sztuczną inteligencję (AI), ale zazwyczaj po takiej automatycznej obróbce zdjęcie traci dużo na swojej oryginalności. Rezultaty testów z AI nie bardzo mi się podobały. Czasem uszkodzenia wpływają bardzo pozytywnie na odbiór zdjęcia – powstaje małe dzieło sztuki dużo silniej oddziałujące na odbiorcę niż nieuszkodzony oryginał. W archiwum Tropy jest sporo takich zdjęć.

      Oglądasz tę stronę na laptopie czy smartfonie?

      Odpowiedz

      1. Patrzę raczej na iPadzie.
         Zgadzam się, że wady czasem dodają uroku zdjęciu, zwłaszcza w czerni i bieli. Yura był mistrzem portretu: potrafił uchwycić postawę, wyraz twarzy i spojrzenie. Niektóre zdjęcia są wyjątkowe. Nie wiem, czy był uznawany w Rosji za wielkiego fotografa.

         Czy znasz tę piosenkę? https://t.me/tropa1966/2655
         Yura mówił, że często śpiewano ją na Chemin. W tym nagraniu słychać ją w pierwszych minutach: https://t.me/tropa1966/2068
         Myślałem, że śpiewają ją Jura i Sieriożka, ale nie jestem pewien. Co o tym sądzisz?

         Odpowiedz

         1. >> Nie wiem, czy był uznawany w Rosji za wielkiego fotografa.
            Jura zdecydowanie nie był powszechnie znany jako fotograf 🙂

            >> Czy znasz tę piosenkę? https://t.me/tropa1966/2655
            Tak, znam ją. Bardzo ładna, i film też (-> https://youtu.be/HJu-3Z4EM_M?si=ybpY7f2yI4KoCWOI). Tu jest bardziej współczesna wersja tej piosenki -> https://youtu.be/Wlx-8OpJ2KE?si=H3TClrEr_W-iFeAf

            >> Myślałem, że śpiewają ją Jura i Sieriożka, ale nie jestem pewien. Co o tym sądzisz?
            To śpiewa duet Татьяна и Сергей Никитины, tu na YouTube -> https://youtu.be/8vtU8bOHIfc?si=STDj1ty-5X_0adhN

            Odpowiedz

            1. Dziękuję za te informacje: bardzo lubię tę piosenkę. Mówicie, że czasami wybieracie zdjęcia w zależności od tekstu piosenek. Być może się mylę, ale według mnie Wasz wybór dwóch obrazów do piosenki Pieśń finalna jest doskonale zgodny z tekstem. Czy wiadomo, co stało się z pół-mieszkaniem przy deptaku?

               Wydaje mi się, że Dima śpiewa tę piosenkę na końcu filmu nakręconego na obozie TROPY.

            2. >> wybór dwóch obrazów do piosenki Pieśń finalna jest doskonale zgodny z tekstem
               Innych zdjęć tu nie może być, to będzie ostatnia piosenka w tym archiwum. Piosenkę zaśpiewali Dima Dichter i Gałka Kryłowa na zakończenie koncertu Jury w Moskwie.

               >> Czy wiadomo, co stało się z pół-mieszkaniem przy deptaku?
               O ile mi wiadomo mieszkanie było podzielone na 3 części. Właścicielami byli Jura, Weronika i Lotny. Po śmierci Weroniki i Lotnego Jura próbował odzyskać to mieszkanie, ale nie wiem jak ta sprawa się zakończyła. Po śmierci Jury, w zasadzie jedyną osobą uprawnioną do odziedziczenia mieszkania była wdowa po Lotnym – osoba bardzo negatywnie nastawiona do Jury (co za ironia losu). Zupełnie nie wiem co się stało z synem Jury, bo teoretycznie to on powinien być spadkobiercą Jury. Jura unikał pytań o syna jak ognia. To intrygująca zagadka, na którą nie znam odpowiedzi. Wejście do bloku, w którym znajduje się mieszkanie można obejrzeć w Google Maps. Dziś to już zupełnie inne miejsce, w żaden sposób nie przypomina deptaku, który widać na filmie o deszczu.

               >> Wydaje mi się, że Dima śpiewa tę piosenkę na końcu filmu nakręconego na obozie TROPY.
               Tak, masz rację.

3. Widzę, że dodałeś(aś) dwie piosenki i przygotowujesz kolejne dwie. Zauważyłem(am) drobny błąd przy piosence Śnieg: pod zdjęciem Jury na wózku inwalidzkim jest zapisany rok 1923 zamiast 2023. Zastanawiam się nad tą piosenką:
   https://youtu.be/E2nL0p-msDw
   Bardzo przypomina Jeszcze astry kwitną w naszym sadzie, z szybką częścią, która wydaje się być inną piosenką. Czyżby Jura połączył dwie różne piosenki, aby stworzyć jedną?

   Odpowiedz

   1. >> Zauważyłem(am) drobny błąd przy piosence Śnieg
      Dzięki za informację, już poprawiłem

      >> Zastanawiam się nad tą piosenką.

      Zupełnie zapomniałem o tej piosence, dzięki za przypomnienie. A to jedna ze sztandarowych piosenek Jury, bardzo osobista i … piękna. Dodałem do kolejki do tłumaczenia.

      Tak, ta piosenka składa się jakby z trzech oddzielnych piosenek. Ostatnia – „По золоту старого сада” – istnieje oddzielnie, ale pierwsze dwie nie występują samodzielnie. Myślę, że Jura miał wiele piosenek, których nigdy nie skończył. W porywie natchnienia zapisywał myśl, która pojawiła się w jego głowie, ale ta myśl przelana na papier była zbyt krótka na samodzielny utwór muzyczny. Pierwsze dwie części tej piosenki rzeczywiście bardzo się różnią. Być może są właśnie takim zlepkiem niedokończonych piosenek.
      W przyszłym roku pasowałoby przynajmniej do części piosenek Jury zrobić zapis nutowy. Jak do tej pory nie znalazłem w internecie żadnej jego piosenki z zapisem nutowym – wszystkie odtwarzane są „ze słuchu”.

      Odpowiedz

      1. To jest wspaniała piosenka, rzeczywiście, i bardzo podoba mi się interpretacja w tym filmie, którego link przesłałem. Jeśli chodzi o notacje, Kasztan zamieścił strony akordów na Le LiveJournal Za Togo Parnya stworzone przez Дмитрий Дихтер i być może również na tagu песни Юрия Устинова.
         Ale to mało.

         Odpowiedz

4. Rozumiem. Widziałem, że na Ukrainie niektóre z jego piosenek zostały przetłumaczone. W Rosji, poza małym gronem wiernych fanów, myślę, że młodsze pokolenia nie wiedzą, kim on jest. Może jedynie takie piosenki jak „Mały statek” i „Koń” pozostaną w repertuarze dziecięcym.

   Odpowiedz

   1. Tak, kilka piosenek zostało przetłumaczone na ukraiński, ale to nie ma większego znaczenia, ponieważ wszyscy Ukraińcy znają język rosyjski – lepiej lub gorzej. W okresie szczytowej popularności Tropy Ukraina była jeszcze częścią Związku Radzieckiego. Sporo osób pochodzących z Ukrainy, głównie z Odessy przewinęło się przez Tropę, zarówno dorosłych jak i dzieci. Trójka chłopców z Odessy zginęła w wypadku w 1991 roku. Jura dość często bywał w Odessie i Kijowie – z Tuapse dużo bliżej mu było do Odessy niż do Moskwy.

      Odpowiedz