Mini poradnik dla ojca przed rozwodem

Rozwód to zawsze mniejsze lub większe tsunami w życiu mężczyzny. Teoretycznie facet powinien być przygotowany na taki finał, ponieważ z reguły już co najmniej kilka miesięcy wcześniej opcja ta pojawia się jako docelowa i jedyna możliwość rozwiązania długotrwałego konfliktu. Ostateczna decyzja o rozwodzie zapada jednak prawie zawsze nieoczekiwanie, w stresie, przy okazji kolejnego zaostrzenia konfliktu z małżonką. Wielu mężczyzn świadomie rezygnuje z rozwodu i wybiera życie w toksycznym związku z obawy, że wysokość zasądzonych przez sąd alimentów plus koszty prowadzenia własnego gospodarstwa domowego zrujnują im życie. Jeżeli małżeństwo dorobiło się wspólnie znacznego majątku sytuacja staje się jeszcze bardziej skomplikowana. Jego podział może ciągnąć się latami a poniesione koszty obsługi prawnej mogą znacznie uszczuplić wartość tego majątku. Patologiczne dążenie państwa do produkcji jak największej ilości dzieci też mocno przyczynia się do petryfikacji toksycznych związków i nie ułatwia sprawy. Największym kosztem rozwodu jest koszt obsługi prawnej. Wielu mężczyzn nie stać na taki wydatek, co zdaje się ich stawiać od początku na przegranej pozycji. Nie jest to jednak prawda. Wyegzekwowanie swoich praw jako ojca w olbrzymiej mierze zależy od tego, jak ojciec dziecka przygotuje się do sprawy rozwodowej. Liczą się fakty i ich rzetelne udokumentowanie. Obsługa prawna może to wszystko ładnie obudować odpowiednimi paragrafami i zamknąć w formie stosownego dokumentu, ale jej skuteczność zależy przede wszystkim od tego, jakie argumenty pełnomocnik otrzyma od ojca dziecka. Jak przygotować się do rozwodu, by osiągnięte korzyści, w tym finansowe, były większe niż koszt trwania w toksycznym związku? – oto jest pytanie.

Jedną z najważniejszych rzeczy do zrobienia przed rozwodem jest zadbanie o własną kondycję psychiczną. Człowiek zestresowany nigdy nie myśli racjonalnie. Nie potrafi rzetelnie ocenić sytuacji i dobrze przygotować się do bitwy o dziecko i alimenty. Nie można też przesadzić w drugą stronę i otępić się lekami tak, że kontakt z rzeczywistością zacznie przypominać niemy film. Zanim ruszysz do boju zadbaj o siebie!

Skoro sprawy zaszły już tak daleko dobrym pomysłem, choć kosztownym, będzie wynajęcie własnego lokum. Po pierwsze, na kilka miesięcy przed rozprawą rozwodową da ci to odrobinę wytchnienia i czas na przygotowanie się do batalii w sądzie. Po drugie, będziesz mógł wyraźnie określić swoje koszty utrzymania i wielkość wydatków, jakie ponosisz na dziecko. To ważne! Po trzecie, twoje dziecko będzie miało gdzie przyjechać, by spędzić z tobą czas (tylko z Tobą) i poczuć różnicę, czym różni się oferta taty od oferty mamy. Nie muszę chyba mówić, jak ważne jest utrzymywanie dobrych relacji z dzieckiem w okresie przed sprawą rozwodową. Gdy rozwód wisi w powietrzu atmosfera w domu nie sprzyja obiektywnej ocenie rodzica przez dziecko. Tym bardziej, gdy toksyczna matka nieustannie nastawia dziecko przeciwko ojcu.

Kolejnym wyzwaniem jest znalezienie sobie dobrego prawnika, który będzie cię reprezentował w sądzie. Opcja rozwodu bez prawnika wchodzi w rachubę, jeśli potrafisz składnie napisać i udokumentować uzasadnienie swoich oczekiwań wobec sądu. To najważniejsza część pracy, którą trzeba wykonać. Perfekcyjna znajomość przepisów prawa nie jest aż tak ważna, choć oczywiście im więcej będziesz wiedział, tym lepiej dla ciebie. Jeśli nie potrafisz składnie przygotować dokumentów do sądu lub nie masz na to czasu musisz mieć kogoś, kto to za ciebie zrobi. Ale nawet w tym wypadku, rzetelne przygotowanie dowodów dla sądu to TWOJE zadanie.

Znalezienie właściwego prawnika zawsze jest poważnym problemem i wyzwaniem. Przypadkowa kancelaria prawna może przysporzyć ci więcej kłopotów niż korzyści – i będziesz musiał im za to zapłacić. Będą cię naciągali na najdroższe rozwiązania i horrendalne stawki, bo wiedzą, że czujesz się bezbronny i zagubiony, jak dziecko we mgle. Nie daj się wkręcić.

Zanim zdecydujesz, kto będzie ciebie reprezentował w sądzie warto umówić się na krótkie spotkania z kilkoma prawnikami. Przygotuj sobie listę pytań i wysłuchaj co poszczególni mecenasi mają ci do powiedzenia. Pomiń kobiety i dziadków. Postaw na pewnych siebie i MERYTORYCZNYCH mężczyzn w średnim wieku. W trakcie spotkań rozpoznawczych patrz jak traktuje cię prawnik i – czy jest merytoryczny. Czegokolwiek nie rozumiesz – od razu pytaj. To najlepszy sposób na przetestowanie prawnika. Jeżeli po spotkaniu czujesz jakikolwiek dyskomfort, prawnik potraktował cię „z góry” lub udzielał niejasnych i zawiłych odpowiedzi – więcej nie idź do tego gościa. Nie spiesz się z decyzją, daj sobie czas. Po spotkaniu poinformuj prawnika, że to co usłyszałeś musisz sobie przemyśleć i ewentualnie w późniejszym czasie skontaktujesz się z nim ponownie, by powiadomić go o swojej decyzji. Nigdy nie decyduj się na prawnika w trakcie pierwszego spotkania. Przed spotkaniem ustal cenę konsultacji (żebyś potem nie był zaskoczony). Głównym kryterium jakim powinieneś się kierować przy wyborze swojego pełnomocnika w sądzie musi być jego profesjonalizm i faktyczna troska o twoje dobro. Większość prawników kieruje się wyłącznie troską o to, by twoje pieniądze przeszły do ich kieszeni. Nie pomyl się.

Współpraca z kancelarią prawną zazwyczaj wymaga umowy. Podnosi to znacznie koszty, które i tak są horrendalne (przy czym często niczym nie uzasadnione). Współpraca bez umowy opłaci się obu stronom, choć może stwarzać pewne zagrożenia np. tuż przed rozprawą dowiesz się, że prawnik chce więcej kasy niż kwota, na którą umówiliście się wcześniej. Sam musisz podjąć decyzję, co jest dla ciebie lepsze.

Zdecydowałeś się na rozwód? Włącz w telefonie nagrywanie wszystkich rozmów z żoną (ona już to zrobiła). Żadnych ustaleń na słowo, tylko sms-y – ewentualnie inne środki komunikacji, które pozostawiają trwały ślad po konwersakcji. Nie zaszkodzi, jeśli będziesz też nagrywał rozmowy ze swoim prawnikiem – nawet wtedy, gdy sformalizowałeś współpracę w formie umowy. Jak wpuszczą cię w maliny nagrane rozmowy mogą uratować ci skórę i odzyskać pieniądze.

Najlepszym wariantem rozwodu, dla dziecka i dla ciebie, jest rozwód z ustanowieniem OPIEKI NAPRZEMIENNEJ nad dzieckiem, i o takim wariancie będzie dalej mowa. Tylko symetryczny kontakt dziecka z obojgiem rodziców daje mu szansę na dalszy, harmonijny rozwój. Stres wynikający z rozstania rodziców w większości przypadków dość szybko mija i dziecko przyzwyczaja się, że na przemian kilka dni mieszka u mamy, a potem kilka u taty. W wielu zachodnich krajach opieka naprzemienna stała się punktem wyjścia przy negocjacjach warunków rozstania – ale nie w Polsce. Jest to też najczęściej jedyny sposób na ograniczenie lub zwolnienie z alimentów na dziecko. Jeżeli opieka nad dzieckiem i koszty jego utrzymania zostały podzielone między rodzicami dokładnie po połowie masz duże szanse, że w ogóle nie będziesz płacił alimentów.

Jeżeli udało ci się dojść z żoną do porozumienia i oboje zgadzacie się na rozwód z opieką naprzemienną nad dzieckiem jesteś prawdziwym szczęściarzem. Możesz nie czytać dalej, ale na pewno zainteresuje cię temat jak napisać rodzicielski plan wychowawczy. Jest to dokument, który będziecie musieli przedstawić sądowi na sprawie rozwodowej.

Jeżeli żona nie zgadza się na opiekę naprzemienną – nie masz wyjścia, czytaj dalej. Sprawa jeszcze nie jest przegrana, ale będziesz musiał wykazać się inicjatywą! Generalnie, mimo braku teoretycznie wymaganej przez prawo zgody ze strony matki dziecka na ustanowienie opieki naprzemiennej możesz wystąpić do sądu o rozwód z ustanowieniem opieki naprzemiennej nad dzieckiem bez takiej zgody.

Najważniejszym warunkiem dla ustanowienia przez sąd opieki naprzemiennej nad dzieckiem – nawet przy braku zgody ze strony matki dziecka – jest wyegzekwowanie przez ojca od matki dziecka zasad takiej opieki i w miarę konsekwentne utrzymywanie jej co najmniej przez kilka miesięcy przed sprawą rozwodową. Najprościej ujmując, opieka naprzemienna polega na tym, że opiekujesz się dzieckiem tyle samo czasu co matka i pokrywasz połowę wydatków na dziecko.

Generalnie, im wcześniej wprowadzisz w życie zasady takiej opieki, tym lepiej. Pamiętaj, że do czasu sprawy rozwodowej masz takie same prawa w stosunku do dziecka jak jego matka. Jeżeli ta forma opieki jest realizowana przez 4-5 miesięcy przed sprawą rozwodową – to już nie jest źle. Po pół roku sąd zazwyczaj uznaje, że sytuacja się ustabilizowała i rzadko kiedy próbuje ingerować w harmonogram opieki, który przez tak długi czas sprawdza się w praktyce.

Istotny wpływ na zminimalizowanie wysokości zasądzonych ci alimentów lub całkowite zwolnienie cię z obowiązku alimentacyjnego ma wykazanie kosztów, jakie ponosisz na utrzymanie dziecka. Jeżeli w miesiącach poprzedzających rozwód finansujesz połowę kosztów utrzymania dziecka i jesteś w stanie to udowodnić w zasadzie znika podstawa do zasądzenia ci alimentów.

Matka dziecka będzie musiała mieć dobrego prawnika, żeby w takiej sytuacji cokolwiek od ciebie wyłudzić. A propos wydatków, jak tylko zdecydujesz się na rozwód (lub twoja żona zrobiła to już za ciebie) na wszystkie wydatki jakie ponosisz na dziecko i na własne utrzymanie bierz faktury imienne. Żadne paragony, paragon nie jest w sądzie dowodem (paragon z NIP nabywcy może być). Umowy z załączonymi potwierdzeniami przelewów z twojego konta bankowego też mogą stanowić dowód w sądzie. Im lepiej udokumentujesz swoje wydatki na dziecko i im te wydatki będą większe w okresie poprzedzającym rozwód, tym twoje alimenty będą mniejsze.

1. Przykłady twoich wydatków na dziecko udokumentowane fakturami: zakup zabawek, książek i przyborów szkolnych, wydatki na rozrywkę (kino, teatr) i zajęcia sportowe (basen), zakup ubrań, koszty dowożenia dziecka do szkoły lub przedszkola (liczysz kilometry i koszt zużytego paliwa; raz lub dwa razy w miesiącu tankujesz tyle paliwa, by jego wartość odpowiadała wyliczonym kosztom, bierzesz fakturę imienną), koszty zajęć dodatkowych, koszty dowożenia dziecka na zajęcia dodatkowe, koszty leczenia dziecka (zakup leków, koszty wizyt prywatnych). Jeśli wynająłeś mieszkanie i masz w nim pokój, w którym dziecko mieszka, gdy przebywa u ciebie udokumentuj koszty zakupu mebli i wyposażenia tego pokoju. Dołącz faktury na wydatki okolicznościowe: zakup roweru, komputera, telefonu, fotelika do samochodu.

2. Przykłady wydatków na twoje utrzymanie udokumentowane fakturami: koszty wyżywienia, koszty dojazdu do pracy, stałe koszty leczenia.

3. Przykłady twoich wydatków na dziecko udokumentowane umową i potwierdzeniem przelewu (nawet jeżeli pokrywasz tylko 50% kosztów): opłaty teleinformatyczne (finansujesz dziecku telefon i internet), opłata czesnego za szkołę/przedszkole

4. Przykłady wydatków na twoje utrzymanie udokumentowane umową i potwierdzeniem przelewu: umowa o najem mieszkania plus opłaty administracyjne, opłata za prąd, opłaty teleinformatyczne (telefon, internet).

W Excelu albo jakimś innym arkuszu kalkulacyjnym (FreeOffice TextMaker, OnlyOffice – bezpłatne) zrób sobie rejestr wydatków, na które masz faktury z podziałem na miesiące i wyszczególnieniem najważniejszych celów. Zadbaj o to, by go na bieżąco aktualizować. Pozwoli ci to na łatwe sumowanie i monitorowanie kosztów jakie ponosisz, a dla sądu będzie to czytelny dokument (z załączonymi oryginalnymi fakturami), który w rozwodowej rozgrywce bardzo wzmocni twoją pozycję przetargową. Zrób sobie kopię faktur, oryginały będziesz musiał oddać do sądu. Elektroniczne kopie faktur możesz przechowywać na komputerze w folderach noszących nazwy celów. Informację o przykładowych twoich wydatkach na dziecko i twoich bieżących kosztach utrzymania dołączysz do pozwu rozwodowego (lub odpowiedzi na pozew rozwodowy żony).

Jeżeli masz dziecko (cały czas zakładamy, że masz) kontakty z matką tego dziecka a twoją, wkrótce byłą żoną będą elementem twojego życia jeszcze przez wiele lat. Nie da się ich wyeliminować całkowicie, ale można je ograniczyć do minimum. Gdy jeden z rodziców przejmuje na kilka dni opiekę nad dzieckiem może to robić poprzez szkołę – zamiast z miejsca zamieszkania drugiego rodzica odbiera dziecko po lekcjach bezpośrednio ze szkoły (lub przedszkola). W dniu kiedy kończy się jego opieka nad dzieckiem odwozi je rano do szkoły (przedszkola), by po lekcjach odebrał je drugi z rodziców. Tylko w okresie świąt, wakacji i ferii rodzic, który przejmuje opiekę nad dzieckiem będzie musiał odebrać je bezpośrednio od drugiego rodzica. I tak doszliśmy do harmonogramu opieki nad dzieckiem.

Po podjęciu decyzji o rozwodzie musisz zadbać o symetryczny podział opieki nad waszym dzieckiem i jak najszybciej wprowadzić go w życie. Symetryczny podział opieki oznacza, że połowę czasu dziecko będzie spędzało u ciebie a połowę u swojej matki.

Im wcześniej wprowadzisz to w życie, tym lepiej dla ciebie. Jeżeli harmonogram opieki nad dzieckiem odpowiadający kryteriom opieki naprzemiennej jest realizowany przez okres kilku miesięcy przed rozprawą rozwodową, to z dużym prawdopodobieństwem sąd go zaakceptuje i nie będzie się bawił w odgórne regulowanie wykonywania kontaktów z dzieckiem.

Wynegocjowanie z żoną opieki 50/50 w stresowym okresie przedrozwodowym może być trudne. Znaczna część kobiet widzi w rozwodzie szansę na trwałe poprawienie własnej sytuacji materialnej i świadomie stara się ograniczyć kontakt ojca z dzieckiem. Im więcej dziecko przebywa u matki, tym większe będą alimenty dla ojca. Zaborczość matki wobec dziecka często wynika z jej toksycznego charakteru. Syndrom toksycznej matki, która stara się całkowicie odciąć ojcu dostęp do dziecka i w każdym aspekcie życia uzależnić je od siebie jest coraz bardziej nagłaśniany w literaturze fachowej i mediach. Co robić w przypadku, gdy matka utrudnia ci kontakt z dzieckiem?

No cóż, w takim wypadku czeka cię kilka miesięcy walki i stresu. Niestety polskie prawo nie reguluje kontaktów rodziców z dzieckiem w okresie przed sprawą rozwodową. Teoretycznie każdy z rodziców ma wtedy takie same prawa wobec dziecka, ale jeżeli od przetrzymującej dziecko matki będziesz próbował wydrzeć je siłą sam sobie zrobisz krzywdę. Nie tędy droga. Musisz postawić na siłę perswazji, wykazać się sprytem i stanowczością. Wojna psychologiczna ma często większe znaczenie dla odniesienia końcowego zwycięstwa niż bezpośrednie starcia na polu walki. Jeżeli matka dziecka notorycznie przetrzymuje dziecko u siebie i uniemożliwia ci z nim kontakt możesz wystąpić do sądu o zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem. Sprawy o zabezpieczenie kontaktów są priorytetowe i zazwyczaj nie czeka się na rozprawę dłużej niż miesiąc.

Jeżeli przed ślubem zawarta została intercyza zapewniająca rozdzielność majątkową małżonków, przy czym żona jest właścicielką mieszkania, w którym zamieszkaliście razem jako rodzina i w związku z planowanym rozwodem żąda od ciebie, abyś się formalnie od niej wymeldował z pobytu stałego – nie śpiesz się z tym. Jeżeli się wymeldujesz, przy każdym twoim wejściu do jej mieszkania (np. gdy przyjechałeś, by odebrać dziecko) będzie mogła cię oskarżyć o naruszenie miru domowego. Dopóki jesteś tam zameldowany na stałe nie ma takiej możliwości.

Jeżeli matka dziecka, po kilku dniach przetrzymywania dziecka u siebie nie chce się zgodzić, by dziecko spędziło teraz kilka dni u ciebie (co wynika np. z ustalonego przez was wcześniej harmonogramu opieki nad dzieckiem) wezwij policję: raz, drugi, trzeci… dziesiąty. Wzywając policję musisz mieć przy sobie dowód osobisty i ustalony wcześniej z matką dziecka harmonogram opieki. Policja nie ma prawa, by siłą wyrwać dziecko od matki i przekazać je ojcu, ale za każdym razem sporządzona zostanie notatka służbowa z interwencji. W stosownym czasie zwrócisz się do sądu z wnioskiem o pozyskanie notatek z interwencji policji i przedstawisz je jako dowód na ograniczanie przez matkę dziecka twoich praw rodzicielskich. To bardzo mocno osłabi jej pozycję w sądzie. W czasie interwencji, przy pomocy delikatnej perswazji panowie policjanci będą próbowali przekonać twoją (wkrótce byłą) żonę do przekazania ci dziecka tłumacząc jej, że do procesu masz takie same prawa rodzicielskie jak ona. Może im się to udać. Nie mają jednak prawnych możliwości, by na niej to wymusić. Po 10. wezwaniu policji zarówno żona jak i policja będą mieli ciebie dość. Nie zniechęcaj się. Do wytrwałych świat należy! Ty poznasz wszystkich policjantów z lokalnego komisariatu po imieniu a żona będzie coraz bardziej skłonna do ustępstw, sam się przekonasz. Rodzic, który ogranicza prawa rodzicielskie drugiego z rodziców, podczas rozprawy rozwodowej będzie postrzegany przez sąd w dużo gorszym świetle – może mieć zmniejszoną ilość dni opieki nad dzieckiem (na korzyść drugiego z rodziców) lub ukarany w inny sposób.

Za każdym razem, gdy wzywasz policję zapisz sobie: numer sporządzonej przez policjantów notatki służbowej z interwencji, nazwiska i stopnie policjantów, datę i godzinę interwencji. Może się zdarzyć, że wzywałeś policję 10 razy a po wezwaniu sądu do udostępnienia notatek z interwencji komisariat przyśle notatki tylko z 3 interwencji. Dobrze jest nagrywać przebieg interwencji. Gdy w przyszłości uzyskasz (poprzez sąd) dostęp do sporządzonych notatek możesz się zdziwić ich zawartością. Może się okazać, że twoja żona ma na imię jak twoja teściowa, to ty byłeś agresywny a nie ona, twój syn tak naprawdę jest twoją córką, a poza tym połowy notatek nikt nie jest w stanie odczytać. Chcesz w przyszłości uniknąć przykrych niespodzianek – zabezpiecz się, nagrywaj. Nagrywanie rozmów, w których sami bierzemy udział nie jest karalne – nawet wtedy, gdy nie poinformujemy o tym osób, które są uczestnikami rozmowy. Wynika to z faktu, że kodeks karny przewiduje sankcje karne tylko za uzyskanie i uwiecznienie informacji dla nas nieprzeznaczonych.

Przypomniał mi się jeszcze jeden szczegół, o którym warto pamiętać: jeżeli masz z żoną rozdzielność majątkową to trwały majątek żony – żona jest właścicielką domu, mieszkania, działki – brany jest pod uwagę przez sąd przy ustalaniu wielkości alimentów. Na rozprawie rozwodowej ojciec powinien zwrócić uwagę sądu na trwały majątek matki dziecka i w przybliżeniu określić jego wartość.

Dobre przygotowanie się do sprawy rozwodowej to nie tylko kwestia rozwodu na korzystnych warunkach, ale też punkt wyjścia do sprawnego rozwiązywania problemów z matką dziecka po rozwodzie, czyli inwestycja w przyszłość. Jeżeli sąd ureguluje kontakty rodziców z dzieckiem w formie opieki naprzemiennej, zwalniając przy tym ojca z obowiązku alimentacyjnego, to zmiana takiego postanowienia jest w praktyce prawie że niemożliwa, a co najmniej bardzo trudna. Jeżeli rodzice dziecka są ludźmi odpowiedzialnymi opieka naprzemienna stabilizuje sytuację dziecka na długie lata.

---

Po złożeniu przez powódkę w sądzie okręgowym (!) pozwu o rozwód sąd informuje pozwanego o rozpoczęciu postępowania i przesyła mu kopię pozwu oraz kopie załączników. Do sprawy zostaje przydzielona sygnatura akt, na którą pozwany musi się powoływać w każdym kolejnym piśmie skierowanym do sądu, dotyczącym niniejszej sprawy. Pozwany ma 14 dni na odpowiedź na pozew (od dnia, w którym odebrał list polecony z pismem z sądu). W odpowiedzi musi odnieść się do żądań powódki, przedstawić swój punktu widzenia w sprawie, napisać z jakimi zarzutami powódki się nie zgadza, jakie ma zarzuty wobec powódki i dowody na ich poparcie oraz odpowiedzieć na poniższe pytania:

• czy wyraża zgodę na rozwiązanie małżeństwa stron przez rozwód, jeśli tak – czy żąda zaniechania orzekania o winie czy też wnosi o ustalenie czy, i który z małżonków ponosi winę za rozpad małżeństwa;
• jakie ma być rozstrzygnięcie w przedmiocie władzy rodzicielskiej wobec małoletniego dziecka stron
• przy którym z rodziców powinno zostać ustalone miejsce zamieszkania dziecka (zazwyczaj przy matce);
• czy wnosi o uregulowanie wykonywania kontaktów z dzieckiem. Jeżeli tak, to w jaki sposób powinny one przebiegać (jeśli nie wniesie sąd zrobi to za niego);
• czy toczyły się już wcześniej z udziałem stron postępowania dotyczące spraw małżeńskich lub rodzinnych. Jeśli tak, to kiedy, przed którym sądem – należy podać sygnaturę akt;
• jaka jest sytuacja osobista i majątkowa pozwanego, jaka jest wysokość i źródła jego dochodów

Ponadto sąd zobowiązuje pozwanego do przedstawienia kopii zeznania rocznego o dochodach za ostatnie 2 lata. Każda ze stron przedstawia swojego świadka, którego zeznania będą dla sądu istotnym źródłem informacji w sprawie.

Przykładowa odpowiedź na pozew o rozwód z wnioskiem pozwanego o ustanowienie opieki naprzemiennej nad dzieckiem i zwolnienie z alimentów

We wszelkich pismach do sądu, w treści pisma słowo „Sąd” zawsze piszemy z dużej litery!

Treści powiązane: Rodzicielski plan wychowawczy

---