7 października 2001, niecały miesiąc po atakach terrorystycznych na WTC (11 września 2001 r.), Stany Zjednoczone dokonały inwazji na Afganistan. Zmontowana naprędce koalicja, pod przewodnictwem USA, oskarżyła rządzący Afganistanem reżim Talibów o ukrywanie Osamy bin Ladena: przywódcy Al-Kaidy, który przyznał się do zorganizowania ataków na WTC. Notabene pośród 19 terrorystów, którzy wzięli udział w ataku na World Trade Center nie było ani jednego Afgańczyka, za to 15. miało obywatelstwo Arabii Saudyjskiej: w tamtym czasie największego arabskiego sojusznika USA na Bliskim Wschodzie. 20 lat później, 15 sierpnia 2021 r., kontrolę nad całym terytorium Afganistanu ponownie przejęli Talibowie. Wojska koalicji okupującej Afganistan zostały zmuszone do pośpiesznej ewakuacji. Utworzony przez Amerykanów marionetkowy rząd upadł jeszcze przed ich wyjazdem. Afgańska 300-tysięczna armia, w której szkolenie i wyposażenie Stany Zjednoczone utopiły miliardy dolarów poddała się Talibom bez walki. Wszystkie polityczne i państwowe struktury zbudowane pod protektoratem USA, przeżarte na wskroś korupcją i brakiem kompetencji, rozpadły się w oka mgnieniu: jak domek z kart. Uciekająca w pośpiechu armia USA pozostawiła po sobie sprzęt wojskowy o wartości co najmniej 70 miliardów dolarów. Ujawnione kilka miesięcy przed końcem wojny informacje o zaangażowaniu amerykańskiej CIA w tworzenie „szwadronów śmierci” odpowiedzialnych za ataki na afgańskie szkoły i wioski przypieczętowało reputację USA jako agresora-terrorysty. Każdy Afgańczyk, który współpracował z armią USA nosił piętno kolaboranta i zdrajcy. Niewielką część afgańskich współpracowników Amerykanie zabrali ze sobą, zdecydowaną większość pozostawili na pastwę Talibów. Transmitowane przez media kadry grozy z lotniska w Kabulu, gdzie ludzie usiłujący wydostać się z Afganistanu chwytali się kół startujących samolotów i spadali na ziemię z wysokości setek metrów na długo pozostaną w pamięci. Zeznania byłych żołnierzy amerykańskiej armii, jak Daniel Hale, potwierdziły, że armia USA wielokrotnie przeprowadzała w Afganistanie akcje o charakterze terrorystycznym, których celem byli cywile.
Straty w ludziach
Szacuje się, że afgańskie wojsko i policja, które walczyły u boku USA straciły od 66 do 69 tysięcy żołnierzy. Stany Zjednoczone i ich sojusznicy z NATO wywieźli do domu 3 590 trumien i co najmniej sześć razy tyle rannych weteranów (wg danych iCasualties.org). Liczbę zabitych rebeliantów, w tym talibańskich bojowników, szacuje się na 84 191. W latach 2010-2020 Misja Pomocy ONZ w Afganistanie (UNAMA) odnotowała śmierć co najmniej 7792 dzieci, 18662 zostało rannych. W wyniku wybuchów min, montowanych wzdłuż dróg prowizorycznych ładunków wybuchowych i ataków z powietrza wiele dzieci straciło nogi lub ręce i zostało kalekami. Kobiety również zapłaciły wysoką cenę: zginęło ponad 3 tysiące kobiet, a co najmniej 7 tysięcy odniosło rany (2010-2020). Z powodu wojny 2,7 miliona osób z 38-milionowej populacji Afganistanu zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów i szukania schronienia w sąsiednim Pakistanie, Iranie i innych krajach regionu. Cztery miliony musiało przenieść się w inne części kraju.
Skład kontyngentu wojskowego
W ciągu 20. lat w wojnie wzięło udział 50 państw NATO i koalicji. W szczytowym momencie – w 2011 roku – w Afganistanie znajdowało się prawie 140 tysięcy żołnierzy USA i ich sojuszników. Sześć miesięcy przed zakończeniem wojny siły koalicji liczyły już tylko około 10. tysięcy żołnierzy oraz 22 562 amerykańskich kontrahentów. W większości byli to pracownicy Departamentu Obrony USA zatrudnieni w takich dziedzinach jak: transport, budownictwo, tłumaczenia i IT. Około 8% tej grupy (1813 osób) stanowili najemnicy prywatnych firm ochroniarskich.
Ile Stany Zjednoczone wydały na tę wojnę
Szacuje się, że do 2021 roku wojna w Afganistanie kosztowała USA 2,26 biliona dolarów. Większość wydatków – 933 miliardy dolarów – została przeznaczona na budżet wojenny Departamentu Obrony USA uzupełniony później o kolejne 443 miliardy dolarów. 296 miliardów dolarów przeznaczono na opiekę medyczną nad weteranami, a 59 miliardów dolarów na budżet wojenny Departamentu Stanu. Poza tym USA zapłaciły około 530 miliardów dolarów odsetek od olbrzymiej pożyczki zaciągniętej na poczet wojny i wydały około 144 miliardów dolarów na projekty związane z odbudową Afganistanu po zniszczeniach wojennych. Liczby te nie obejmują dożywotniej opieki nad weteranami ani przyszłych spłat odsetek co oznacza, że Stany Zjednoczone jeszcze długo będą ponosić koszty tej wojny.
Obecność USA w regionie
Pomimo, że 15 sierpnia 2021 r. armia Stanów Zjednoczonych opuściła Afganistan amerykańska obecność w regionie nadal jest odczuwalna. Flota dronów stacjonująca w amerykańskich bazach na terenie Półwyspu Arabskiego ma możliwość prowadzenia działań zwiadowczych i innych operacji wojskowych także nad terytorium Afganistanu i Pakistanu. Według US Air Force w latach 2013-2019 amerykańskie siły powietrzne przeprowadziły blisko 70 tysięcy lotów bojowych nad Afganistanem i zrzuciły prawie 27 tysięcy bomb.
